શાસ્ત્રવિધાન: યક્ષ અને યુધિષ્ઠિરનો સંવાદ (૧૮)

પુરાણોમાં પ્રસિદ્ધ યક્ષ અને યુધિષ્ઠિરનો સંવાદનો અઢારમો પ્રશ્ન છે :

યક્ષનો સવાલ :

किंनु हित्वाप्रियो भवति किंनु हित्वा न शोचति।
किंनु हित्वाऽर्थवान्भवति किंनु हित्वा सुखी भवेत् ।।

અર્થાત : કઈ વસ્તુના ત્યાગથી મનુષ્ય પ્રિય બને છે. કઈ વસ્તુના ત્યાગથી શોક નથી થતો . કોના ત્યાગથી મનુષ્ય અર્થવાન બને છે અને કોના ત્યાગથી મનુષ્ય સુખી થાય છે ?

યુધિષ્ઠિર ઉત્તર આપે છે :

मानं हित्वाप्रियो भवति क्रोधं हित्वा न शोचति।
कामं हित्वाऽर्थवान्भवति लोमं हित्वा सुखी भवेत् ।।

અર્થાત : માન (અંહકાર) ત્યાગવાથી મનુષ્ય પ્રિય બને છે. ક્રોધનો ત્યાગ કરવાથી શોક નથી થતો . કામનો ત્યાગ કરવાથી મનુષ્ય અર્થવાન બને છે અને લોભનો ત્યાગ કરવાથી મનુષ્ય સુખી થાય છે।